www.Aktywna Demokracja.fora.pl

Andrzej Jędrzejewski

Cechy państwa prawnego:
1. praworządność - ustrojowa zasada praworządności wynikająca z art. 7, zawiera nakaz legalności wymagającej by organy władzy publicznej (wykonywana przez władzę państwową i władzę samorządową) działały na podstawie i w granicach prawa co oznacza, że z prawa musi wynikać egzystencja tych organów oraz dopuszczalność podejmowania przez nie określonych czynności. Organy władzy publicznej mogą czynić tylko to, na co im prawo zezwala, obywatele zaś wszystko, czego im prawo nie zakazuje.
2. nakaz przestrzegania prawa - przez organy władzy publicznej. Odnosi się on do stosowania prawa, ale również i do procesu tworzenia prawa.

Pozostałe cechy państwa prawnego:
Konstytucja zawsze w znaczeniu formalnym,mechanizmy ochrony konstytucji towarzyszy mu przyjęcie idei podziału władzy, demokratyczny system stanowienia prawa, istnienie prawnej regulacji stosunków między państwem a obywatelami (określane przez podstawowe prawa i wolności jednostki), zasada równości wszystkich wobec prawa, hierarchiczny system źródeł prawa (konstytucja, ustawy, rozporządzania), istnienie rozbudowanego systemu gwarancji przestrzegania prawa przez organy władzy publicznej (chodzi o to aby te gwarancje przestrzegane były w procesie stanowienia i stosowania prawa, niezawisłość sędziowska, a także musi istnieć odpowiedzialność organów władzy publicznej za szkody wyrządzone obywatelom), respektowanie norm prawa międzynarodowego
zakaz działania prawa wstecz, zasada zaufania obywateli do państwa - nakaz traktowania przez organy państwowe obywateli lojalnie i zgodnie z zachowaniem reguł uczciwości, zasada pewności prawnej - jawność, stabilność i jasność prawa.
zasada ochrony praw słusznie nabytych - uzyskane raz prawo nie może być odebrane lub w niekorzystny sposób zmodyfikowane
zasada proporcjonalności - nakazuje by środki zastosowane do osiągnięcia założonego przez prawodawcę celu były do tego celu proporcjonalne. Zasada ta też zakazuje nadmiernej ingerencji ustawodawcy w prawa i wolności jednostki, zagwarantowanie prawa obywatela do sądu.

Idea suwerenności narodu - władza suwerenna (najwyższa) powinna posiadać następujące cechy:
jest to władza najwyższa, inne są jej podporządkowane
jest to władza nieograniczona, może ingerować w dowolne sprawy społeczne
w sposób zgodny z własną wolą może podejmować rozstrzygnięcia
jest to władza niezależna
władza o charakterze pierwotnym, nikt jej nie nadaje
powinna być sprawowana w sposób ciągły, permanentny
jest to władza niepodzielna i niezbywalna
czy władza o tym charakterze może być współcześnie realizowana - wydaje się że jest to niemożliwe i nierealne.

Naród - lud - w świetle konstytucji to ogół osób posiadających prawa polityczne, obywateli. Suwerenem jest ogół obywateli.
Zasada ta jest w dużej mierze fikcją, ale należy ją szanować i starać się ją osiągnąć, jak najbardziej zbliżyć się do niej.