www.Aktywna Demokracja.fora.pl

Andrzej Jędrzejewski

Klub polityczny SGDW, ciekawe dyskusje : [link widoczny dla zalogowanych]

Andrzej Jędrzejewski

Pojęcie Rzeczpospolitej i koncepcja dobra wspólnego w ujęciu konstytucyjnym na przestrzeni lat w Rzeczpospolitej Polskiej w oparciu o [link widoczny dla zalogowanych]łe/prawo/
Rozdział pierwszy Konstytucji zatytułowany "Rzeczpospolita" zawiera fundamentalne zasady ustroju politycznego, społecznego i gospodarczego naszego państwa. Analogiczne rozdziały występują również w nieobowiązujących już polskich konstytucjach:
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1921 r. (rozdz. I "Rzeczpospolita")
Ustawa Konstytucyjna z 1935 r. (rozdz. I "Rzeczpospolita Polska")
Konstytucja Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej z 1952 r. (rozdz. I i II).
W rozdziale "Rzeczpospolita" twórcy Konstytucji umieścili podstawowe zasady i idee przewodnie konkretyzowane i rozwijane w dalszych przepisach ustawy zasadniczej. Artykuły od 1 do 29 przesądzają o regułach organizacji władzy publicznej i stosunkach społeczno - gospodarczych w państwie. Katalog zasad odnoszących się do ustroju państwowego ma swoje rozwinięcie również w regulacjach ustawowych, aktach normatywnych uchwalanych przez bikameralny, czyli dwuizbowy parlament.
Patrząc krytycznie na pierwszy rozdział Konstytucji można stwierdzić, że nie ma on charakteru komplementarnego, całościowego, zupełnego i wyczerpującego, bowiem wiele naczelnych zasad ustrojowych można odnaleźć także w innych artykułach (art. 30, art.. 95, art. 126, art. 173). Pomimo tego formalnego (systematycznego) niedociągnięcia, prawna moc obowiązywania przepisów Konstytucji, niezależnie od ich umiejscowienia, jest jednakowa, taka sama.
Na podstawie norm konstytucyjnych zawartych w rozdziale pierwszym możemy stworzyć ogólną definicję rzeczpospolitej, jako formy państwa i kategorii ustroju. Nasi ojcowie posługiwali się pojęciem rzeczpospolitej na określenie państwa jako organizmu politycznego. Termin ten przetrwał do dziś w polskiej tradycji konstytucyjnej i jest on synonimem wyrazu państwo. Obecnie obowiązująca Konstytucja definiuje rzeczpospolitą jako państwo o ustroju republikańskim, jako państwo dobrobytu, rzecz wspólna dla wszystkich obywateli. Konkretne rozwiązania ustrojowe są umieszczone w poszczególnych artykułach.
Pojęcie dobra wspólnego wywodzi się bezpośrednio z dorobku myśli chrześcijańskiej i ma swoje korzenie w nauce społecznej Kościoła katolickiego. Twórcy Konstytucji, choć wywodzą wiele wartości i pojęć z tradycji rzymskokatolickiej, to jednak w pełni aprobują także inne źródła fundamentalnych zasad życia w społeczeństwie obywatelskim.
Koncepcja dobra wspólnego jest przedmiotem zainteresowania jednej z najważniejszych konstytucji papieskich, w tym dokumentu zatytułowanego "Gaudium et spes". Wspomniana wyżej konstytucja została wydana podczas obrad Soboru Watykańskiego II. Autor "Gaudium et spes" definiuje dobro wspólne w następujący sposób: "ogół warunków życia społecznego, jakie, bądź zrzeszeniom, bądź poszczególnym członkom społeczeństwa, pozwalają osiągnąć pełniej i łatwiej własną doskonałość". Wśród zasadniczych elementów dobra wspólnego należy wymienić:
a. Poszanowanie osoby jako takiej, rozumiane jako: umożliwianie jednostce korzystania ze swobód naturalnych, niezbędnych do rozwoju powołania ludzkiego, prawo do postępowania według słusznej normy własnego sumienia, prawo do ochrony życia prywatnego i prawo do sprawiedliwej wolności, także w dziedzinie religijnej.
b. Dobrobyt rozumiany jako rozwój dóbr duchowych i ziemskich potrzebnych społeczności. Władza powinna zapewnić każdemu to, czego potrzebuje on do prowadzenia życia godnego i ludzkiego (wyżywienie, odzież, opieka zdrowotna, praca i wychowanie).
c. Pokój rozumiany jako trwały, bezpieczny i sprawiedliwy porządek. Władza publiczna jest zobowiązana do zapewnienia stanu bezpieczeństwa społeczności i jej członków. Stwarza to podstawy prawa do słusznej obrony osobistej i zbiorowej (kolektywnej).
Dobro wspólne jest zawsze ukierunkowane na rozwój osoby. Od porządku osób powinien zależeć porządek rzeczy, a nigdy na odwrót. Porządek osób opiera się na prawdzie i jest budowany na silnym fundamencie sprawiedliwości i miłości. Poszanowanie dobra wspólnego wynika ponadto z godności człowieka. Każdy powinien troszczyć się o budowanie i wspieranie instytucji poprawiających warunki życia w zorganizowanym społeczeństwie. Państwo natomiast jest zobowiązane do obrony i popierania dobra wspólnego jako najwyższej wartości cechującej współczesne społeczeństwo obywatelskie. Uprawnione są te wszystkie ustroje, które dążą do realizacji dobra wspólnego.
Wszyscy obywatele mają obowiązek współprzyczyniać się do zachowania dobra wspólnego. Na poszczególnych podmiotach społeczeństwa spoczywa odpowiedzialność za to, aby dobro wspólne nie zostało podzielone pomiędzy np. rywalizujące partie polityczne, czy pomiędzy grupy kierujące się wyłącznie interesem własnym, korporacyjnym branżowych, czy lokalnym. Zatem kryterium dobra wspólnego wyznacza granice:
a. Legalnego działania wszystkich organów władzy publicznej i wszystkich pracowników urzędów instytucji politycznych i społecznych,
b. Akceptowanego konstytucyjnie działania wszystkich podmiotów społecznych i politycznych sprawujących władzę publiczną w państwie i wszystkich Śródków masowego przekazu.
Art. 1 tworzy ramy i podstawę dla działań obywateli, które polegają na troszczeniu się, ochronie i kontroli tego, co utożsamiamy z Rzeczpospolitą, jako dobrem wspólnym w moralności publicznej, w powszechnie akceptowanych ideałach i oczywiście w prawie. Pod pojęciem wspólnego dobra należy rozumieć nadrzędność społeczności nad jednostką, poddanie wspólnoty ludzkiej prawom ponadpozytywnym i ścisły związek między polityką i moralnością. Idea dobra wspólnego od zawsze łączyła cele polityczne z wartościami etycznymi i miała formalne konotacje z teorią umowy społecznej (doktryną kontraktualizmu).
Współcześnie mamy do czynienia z zastępowaniem dobra wspólnego polityką kształtującą stosunki interpersonalne i relacje na poziomie obywatel - organ władzy publicznej. Dzisiaj kładzie się nacisk na poszanowanie wolności i równości jednostek w państwie i na poziomie międzynarodowym, oraz na perspektywę pokoju zarówno w wymiarze krajowym, europejskim, jak i światowym. Współczesna ideologia państwowa każe łączyć ideę dobra wspólnego z koncepcją natury ludzkiej i potrzeb człowieka jako istoty społecznej.
Dobro wspólne należy odróżniać od dobra cząstkowego, rozumianego jako interes partykularny (indywidualny, grupowy, lokalny, branżowy, partyjny, czy związkowy). Dobro wspólne nigdy nie powinno być konkurencją dla dobra jednostkowego. Konflikt dóbr powinien być rozstrzygnięty z uwzględnieniem racjonalnych przesłanek i racji obu stron. Nie ulega wątpliwości, że pod pojęciem dobra wspólnego kryje się państwo, Rzeczpospolita Polska, jej niepodległość, pomyślność gospodarcza, bezpieczeństwo i autorytet międzynarodowy. Troska o tak rozumiane państwo leży wśród obowiązków obywatelskich jednostki (art. 82 Konstytucji). Konstytucyjnie ustanowiona równość pomiędzy obywatelami zakłada, że są oni jednakowo, bez względu na płeć, rasę, położenie społeczne, zamożność, przekonania religijne i światopoglądowe, dbać o dobro wspólne.
Art. 1 jest wcielany w życie poprzez działalność władz publicznych. Za pomocą odpowiednich procedur prawnych uregulowanych szczegółowo w trybie ustawowym. Norma powstała z wykładni tego art. ma być również wskazówką do interpretacji dalszych przepisów Konstytucji. Polska, jako wspólne dobro ma obowiązek troszczyć się o prawa większości i zabezpieczenie praw mniejszości. Oznacza to aktualność imperatywu rozbudowy systemu gwarancji wolności i praw człowieka o obywatela.
Dzięki regulacji zamieszczonej w art. 1 możliwe jest:
a. Określenie pozycji prawnej jednostki w państwie,
b. Określenie roli jednostki w życiu gospodarczym, opartym na zasadach gospodarki wolnorynkowej,
c. Określenie pozycji jednostki w życiu politycznym, gdzie obywatel ma zagwarantowany wpływ na bieg spraw państwowych,
d. Określenie społecznej pozycji jednostki i jej roli w zróżnicowanym zawodowo, materialnie i intelektualnie społeczeństwie.
Koncepcja korporatywistyczna stanowi odosobniony pogląd w nauce prawa polskiego, jak i europejskiego. Podążając za reprezentantami tego nurtu, kategorię dobra wspólnego trzeba rozumieć jako czynne zespolenie obywatela z państwem w sferze pracy. Państwo jest naturalnym i koniecznym związkiem obywatelskim, opartym na solidarności i wzajemnej zależności. Wyodrębnienie dobra tylko jakiejś partykularnej grupy jest szkodliwe nie tylko dla państwa, ale też dla ogółu społeczeństwa. Twórcy doktryny korporatywistycznej mocno podkreślają odpowiedzialność wszystkich obywateli za państwo oraz wagę należytego wywiązania się członków społeczeństwa z powinności wobec tej podstawowej formy politycznego życia zbiorowego. Stosunek obywatela do państwa powinien mieć charakter emocjonalny (emocjonalne przywiązanie do państwa) i pozytywny (treścią materialną tej formy organizacji społeczeństwa powinny być czyny obywatelskie wymagające odwagi, rozwój wewnętrzny i potęga). Ambicją każdego obywatela powinno być dążenie do tego, aby wspólne dobro, czyli państwo, było na szczycie systemu aksjologicznego każdego podmiotu. Państwo może stanowić platformę, gdzie dochodzi do kolizji miedzy dobrem powszechnym a jednostkowymi prawami człowieka. Jednak konflikt ten powinien być zawsze rozstrzygnięty na korzyść tego pierwszego.
Skrajnym stwierdzeniem, ale jeszcze mieszczącym się w granicach doktryny korporatywistycznej jest teza, że publiczne życie polityczne powinno być zdominowane przez bezwzględny prymat państwa względem jednostki. Wyznawcy tej tezy mają jednak w ręku bardzo silny argument, który jest akceptowalny nie tylko na gruncie omawianej tutaj doktryny. Niezaprzeczalnym i powszechnie uznawanym poglądem jest teza, że życie społeczne kształtuje się w państwie i z tego tytułu państwo rości sobie prawo do ograniczania wolności swoich obywateli. Można by polemizować z takim spojrzeniem na rzeczywistość społeczną i polityczną. Nie mniej jednak krąg ludzi podpisujących się pod tą tezą jest coraz szerszy.
Prawo - Pozostałe - Ściągi, wypracowania, lektury - Bryk.pl
Katalog ściąg i wypracowań z zakresu Prawo
BRYK.PL

Andrzej Jędrzejewski

Przypominam o konferencji 3.06.2017 roku w Warszawie, w którym będzie wystepować nasz kolega Józef Kamycki. ja tam będę bo chce nakręcic film, ale polecam uczestnictwo bo będzie tam dużo bardzo ciekawych tematów.

Konferencja 3 czerwca - Koncepcje nowego systemu monetarno bankowego
Konferencja poświęcona nowym koncepcjom rozwiązań finansowych relacji gospodarczych i kreacji monetarnej.
SGDW.PL